Regulacja laktacji
- Odruch wytwarzania pokarmu (prolaktynowy)
Ssanie pobudza zakończenia nerwów czuciowych znajdujących się w brodawce. Bodziec ten powoduje uwalnianie prolaktyny z przedniego płata przysadki mózgowej. Komórki wyścielające pęcherzyki w gruczołach piersiowych syntetyzują pod wpływem prolaktyny mleko z prekursorów pochodzących z krwi matki, a następnie wydzielają je do światła pęcherzyków.
- Odruch wypływu pokarmu (oksytocynowy)
Mleko zgromadzone w piersi nie od razu jest osiągalne. Ssanie jest bodźcem, który wyzwala wydzielanie oksytocyny z tylnego płata przysadki mózgowej. Oksytocyna, drogą naczyń krwionośnych, dociera do gruczołu, gdzie powodując skurcz komórek mioepitelialnych oplatających pęcherzyki i przewody mleczne, pozwala na wypływ mleka. Uruchomienie wypływu mleka jest niezbędne do opróżnienia piersi i nakarmienia dziecka. Moment uruchomienia wypływu łatwo jest rozpoznać po wyraźnej zmianie rytmu ssania u dziecka. Część kobiet odczuwa wypływ mleka jako mrowienie, rozpieranie w piersi.
- Lokalna lub autokrynna regulacja laktacji jest związana z pojawianiem się w przepełnionej piersi czynnika hamującego wytwarzanie pokarmu (FIL). Im dłużej pierś pozostaje przepełniona, tym bardziej zwalnia się szybkość syntezy mleka; i odwrotnie: im częściej i dokładniej pierś jest opróżniana, tym intensywniej wytwarzane jest mleko.
Czynniki, które mogą opóźnić laktogenezę:
czynniki okołoporodowe
- cięcie cesarskie nieplanowe
- inne czynniki stresogenne podczas porodu
- znieczulenie zewnątrzoponowe (szczególnie użycie fentanylu)
- zatrzymanie resztek łożyska po porodzie
inne ze strony matki
- otyłość matki BMI 27kg/m2
- cukrzyca, szczególnie insulinozależna
- nadciśnienie
- niedoczynność tarczycy
ze strony dziecka:
- masa dziecka powyżej 4,5 kg
- wcześniactwo
- choroba noworodka
- wada u dziecka
Stabilizacja laktacji
- Zazwyczaj w czasie pierwszych 2-4 tygodni następuje dostosowanie poziomu wydzielania mleka do potrzeb karmionego „na żądanie” dziecka (stabilizacja laktacji). Utrzymanie wydzielania mleka na odpowiednim poziomie przez cały okres karmienia nazywamy laktogenezą III. Laktacja jest regulowana przez mechanizm autokrynny oraz dobrze działające odruchy prolaktynowy i oksytocynowy .
Pamiętaj!
Skuteczne ssanie jest najsilniejszym bodźcem regulującym czynność gruczołów piersiowych:
- zapewnia zwiększoną sekrecję prolaktyny
- uwalnia oksytocynę i w ten sposób doprowadza do wypływu mleka
- powoduje opróżnienie piersi, które jest silnym bodźcem stymulującym wytwarzanie pokarmu